Falszywa waga

Akcja "Falszywej wagi" rozgrywa sie w galicyjskim miasteczku Zlotogrod na krancach Cesarstwa, do ktorego przybywa Anzelm Eibenschütz, by objac posade cechmistrza. Cesarstwo chwieje sie w posadach, juz za chwile o jego losach zdecyduja gwaltowne ruchy odsrodkowe. Jak trafnie zauwazyl brytyjski krytyk Julian Evans, jego proza ma dziewietnastowieczny élan, natomiast jego poczucie absurdu egzystencji jest calkowicie nowoczesne i stawia go w rzedzie najwiekszych pisarzy XX wieku. Istnieje takie okreslenie angielskie, a poets' poet, poeta ulubiony przez poetow. W odniesieniu do Josepha Rotha mozna by je zmodyfikowac i nazwac go a writers' writer. Z najwyzsza atencja odnosza sie do jego tworczosci noblisci Nadine Gordimer i J. M. Coetzee, autorzy przenikliwych szkicow poswieconych jego dzielu. Czesto wracam do Falszywej wagi, by jeszcze raz dac sie oczarowac tej nostalgicznej opowiesci, rytmicznej jak poemat proza, w doskonalym przekladzie Aleksandra Wata. Swego czasu usilowalam naklonic do jej ekranizacji niezyjacego juz rezysera. Nie zdawalam sobie sprawy, ze w latach siedemdziesiatych zrealizowano w Niemczech film telewizyjny na jej podstawie. A zreszta - czy to konieczne? Powiesci Rotha charakteryzuja sie taka plastycznoscia opisu, ze czytelnik w trakcie ich lektury sam oglada swoj indywidualny film. Renata Gorczynska