Fakihler ve Sofularin Kavgasi

Osmanli Imparatorlugunun 17. yüzyildaki fikir ve zihniyet dünyasini resmeden bir kitap Ulema ici tartismalar ve kutuplasmalarin, sadece dinle ilgili degil, devlet ve toplum hayati ile ilgili tayin edici oldugu bir dönem bu. Fakihlerle sofular, baska deyisle vaizlerle seyhler arasindaki, Islam tarihini kat etmis mücadelenin bu safhasi da siyaseti etkileme emeli etrafinda dügümleniyor. Ali Fuat Bilkan, iki ulema hizbini olusturan Kadizadeliler ile Sivasler arasindaki kavganin, nasil bir kargasaya ve ayni zamanda nasil bir taassup hakimiyetine yol actigini anlatiyor. Tütün ve kahve kullanimindan sarki söylemeye, selam usullerinden kabir ziyaretine, bircok somut konudaki münakasalarla birlikte Hikayede, adi deyimlesmis Cinci Hocanin ve günümüzde komplo teorilerinin konusu olan Sabetay Sevinin de yeri var. Günümüzün siyasal zihniyet dünyasini ve kültürünü anlamanin da anahtarlarini sunan bir inceleme. Esasinda dinde füruat ikinci derecede önemli olarak yorumlanabilecek bazi hususlari, muhataplarini tekfir edecek derecede kullanma tavri, günümüzde de bir zihniyet örnegi olarak devam etmektedir. Dört Halife döneminden sonra baslayan ve bugün farkli grup, tarikat, cemaat, din veya siyas hareket görünümünde devam eden bu zihniyet, esas olarak ideallerine yönetim gücünü arkasina almak suretiyle tepeden inme bir metotla ulasmayi hedeflemistir. ALI FUAT BILKAN